Prowadząc interesy zdarza się, iż jakaś firma nie zapłaci za wykonaną usługę bądź dostarczony towar. A co jeśli takim nieuczciwym nabywcą jest kontrahent zagraniczny? W jaki sposób odzyskać swoje pieniądze? Europejski nakaz zapłaty jest jednym z możliwych rozwiązań, będąc uproszczonym postępowaniem w przypadku transgranicznych roszczeń pieniężnych. Co należy wiedzieć o tej formie ściągania wierzytelności od zagranicznego dłużnika?
Czym jest Europejski Nakaz Zapłaty?
Europejski nakaz zapłaty (ENZ) to jedno z możliwych postępowań cywilnych, uregulowanych przez prawo Unii Europejskiej. Zostało utworzone w celu odzyskiwania pieniędzy w sprawach, w których dłużnik zamieszkuje lub ma siedzibę swojej firmy w kraju innym, niż wierzyciel (sprawy transgraniczne, np. jeśli powód mieszka w Polsce, zaś pozwany w Niemczech). Europejski nakaz zapłaty ma zastosowanie w sprawach cywilnych oraz handlowych, przy czym dotyczy wyłącznie roszczeń bezspornych. Ponadto celem było przyśpieszenie oraz zmniejszenie kosztów prowadzenia takich spraw, gdyż niema konieczności stawiania się przed sądem- należy jedynie złożyć pozew, zaś dalsze postępowanie będzie przebiegało bez udziału powoda.
Komornik Niemcy – Kancelaria Komornicza
Podstawa prawna
Postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty reguluje przede wszystkim rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. Zgodnie z nim wierzyciel ma prawo dochodzić spłaty długów od dłużników, którzy mieszkają bądź mają siedzibę firmy w jednym z państw członkowskich UE (wyjątek stanowi jedynie Dania). Należy jednak pamiętać, iż wykonanie nakazu odbywa się na zasadach i zgodnie z procedurami prawnymi obowiązującymi w kraju, w którym wykonuje się europejski nakaz zapłaty. Rozporządzenie stosuje się od 12 grudnia 2008 r. Tego dnia także weszła w życie polska ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r., wprowadzająca do kodeksu postępowania cywilnego oraz do innych ustaw przepisów dotyczących tego postępowania.
W jakich sprawach może być stosowany europejski nakaz zapłaty?
Europejski nakaz zapłaty swoim zakresem obejmuje transgraniczne sprawy cywilne i handlowe, niezależnie od charakteru sądu czy trybunału, przy czym unijne rozporządzenie nie określa spraw, których ono dotyczy, lecz podaje kategorie, wobec których przepisów tych nie stosuje się. Są to sprawy skarbowe, sprawy celne i administracyjne oraz sprawy dotyczące odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy sprawowaniu władzy publicznej. Sprawy cywilne to zwykle sprawy pomiędzy dwoma podmiotami prywatnymi, zaś sprawy handlowe dotyczą transakcji zawartych pomiędzy przedsiębiorcami, przy czym kluczowym elementem jest transgraniczność.
Kwestie finansowe europejskiego nakazu zapłaty
Przygotowany pozew powinien zawierać przede wszystkim kwotę roszczenia głównego, ale także w zależności od stanu faktycznego- odsetki, kary umowne oraz poniesione koszty postępowania, przy czym kwota roszczenia głównego oraz kary umowne stają się wymagalne w momencie wniesienia pozwu, zaś całkowita kwota odsetek wskazywana jest przez sąd, zgodnie z należną wysokością na dzień wydania europejskiego nakazu zapłaty. W Polsce koszty postępowania wynoszą zwykle 5% wysokości roszczenia głównego.
Jak uzyskać europejski nakaz zapłaty oraz etapy postępowania
Pierwszym krokiem jest złożenie pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty do właściwego sądu. W Polsce są to sądy okręgowe oraz rejonowe, jednak to, do jakiego sądu będziemy kierować daną sprawę, zależy od miejsca zamieszkania lub miejsca siedziby firmy dłużnika, chyba że zawarta pomiędzy stronami umowa stanowiła inaczej. Jeśli już ustalimy kraj, przepisy danego państwa wyznaczają konkretne organy, właściwe do prowadzenia tego typu spraw. Pozew to gotowy formularz, który należy wypełnić i złożyć w formie papierowej bądź elektronicznej (w zależności od przepisów danego państwa członkowskiego), przy czym dokument ten musi być przygotowany w języku akceptowanym przez organ danego kraju.
Następnie sąd sprawdza, czy pozew spełnia wymogi określone rozporządzeniem- czy dotyczy spraw cywilnych lub handlowych, czy ma charakter transgraniczny, prawidłowość wyliczenia wysokości roszczenia, czy wybrano właściwy sąd, czy w pozwie zawarto wszystkie niezbędne informacje. Po tym sąd może wydać europejski nakaz zapłaty, wezwać do uzupełnienia lub poprawy pozwu bądź odrzuci pozew jeśli nie spełnia on wymogów formalnych lub zawarte w nim roszczenie jest nieuzasadnione. Od decyzji tej nie można się odwołać.
Kolejnym krokiem jest doręczenie europejskiego nakazu zapłaty pozwanemu, zaś sposób doręczenia zależy od państwa, w którym rozpatrywana jest sprawa. Może to być doręczenie osobiste potwierdzone podpisem z datą odbioru przez pozwanego, doręczenie pocztą potwierdzone poświadczeniem odbioru przez pozwanego, doręczenie drogą elektroniczną potwierdzone poświadczeniem odbioru przez pozwanego lub inny, dopuszczony prawnie sposób.
Pozwany w terminie 30 dni od doręczenia nakazu ma prawo na złożenie sprzeciwu. Gdy to zrobi, wówczas postepowanie odbywa się na podstawie przepisów regulujących tradycyjne postępowanie cywilne. Jeśli natomiast sprzeciw nie wpłynie, sąd stwierdzi wykonalność europejskiego nakazu zapłaty i w tym momencie natychmiast wszczynana jest przymusowa egzekucja z majątku dłużnika.
